เมื่อปี พ.ศ. 2530 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริให้แก้ปัญหาน้ำเน่าเสียด้วยวิธีการเติมอากาศที่บึงพระราม 9 ซึ่งเป็นที่ดินของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ต่อมา ได้มีพระราชดำริให้ปรับปรุงพื้นที่และพัฒนาชุมชนบริเวณบึงพระราม 9 และมีพระราชประสงค์ให้ดำเนินการจัดตั้งวัดขึ้นในบริเวณชุมชนบึงพระราม 9 เพื่อเป็นทั้งพุทธสถานในการประกอบกิจของพระสงฆ์ในการสืบทอดและเผยแผ่พระพุทธศาสนา

วัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ เป็นวัดตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ตั้งอยู่เลขที่ 999 ซอยพระราม 9 กาญจนาภิเษก 19 ถนนพระราม 9 แขวงบางกะปิ เขตห้วยขวาง กรุงเทพฯ เริ่มดำเนินการก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2538 จนกระทั่งเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ไปทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์พระอุโบสถวัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก

ในการนี้ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ได้ทรงมีพระบัญชาให้พระราชสุมนต์มุนี (สมณศักดิ์ท่านในขณะนั้น) ไปดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก

พระธรรมบัณฑิตได้ปฏิบัติพุทธภารกิจตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสมอมา เป็นผู้ทำนุบำรุงและเผยแผ่ศาสนาทั้งในและต่างประเทศ เป็นผู้เคยดำรงตำแหน่งสำคัญๆ ในการบริหารทางศาสนกิจหลายตำแหน่ง เป็นพระนักปกครองที่ได้ใช้ความรู้ความสามารถในการดำเนินกิจกรรมทางศาสนา